Marjolein Broos (gemeente Gouda): Je hebt een paar enthousiastelingen nodig

26-07-2021
3123 keer bekeken

Hoe betrek je inwoners bij zoiets ingewikkelds als een transitievisie warmte? De ene gemeente stelt deze eerst zelf op en gaat de ‘echte participatie’ doen bij de uitvoeringsplannen. Andere gemeenten, zoals Gouda en Goeree-Overflakkee, betrekken inwoners al vroegtijdig én gericht.

Lees hier ook het verhaal van Goeree-Overflakkee

Door: Vincent van Stipdonk

In Gouda begon men iets te voortvarend aan de transitievisie. De gemeente had vijf verkenningsbuurten aangewezen en wilde daarover in februari 2021 een inwonersavond organiseren. “We wilden daarna nog één inwonersbijeenkomst houden en dan twee buurten kiezen als startbuurt. We dachten dat intensief participeren niet hoefde omdat we op veel vragen toch nog geen antwoord hebben,” aldus Marjolein Broos, programmamanager Energietransitie Gouda.

Als gemeente te gast

Evert Hasselaar vult aan: “Wij als inwoners vreesden dat dit te snel ging. En ook dat de gemeente het door corona allemaal online zou doen, waardoor veel inwoners niet echt zouden kunnen meepraten. Wij wilden mensen activeren, met minstens een paar bijeenkomsten per wijk én eigen enquêtes. Daarvoor vroegen en kregen we tijd.” Evert is zelf al jaren bezig met duurzaamheid, onder meer als energieconsulent bij de Woonbond en bestuurslid van de Energiecoöperatie Gouda.

Als jullie geen tijd hebben, doen wij het wel

Marjolein: “De bewoners zeiden: “Als jullie geen tijd hebben, doen wij het wel” en maakten vervolgens een uitgebreider traject waarbij wij als gemeente te gast waren.” animatie-afbeelding GoudaEvert: “Eerder was al een bewonersnetwerkje ontstaan rond een aardgasvrij-subsidie. Dat hebben we in onze buurt uitgebouwd, grotendeels onder de vlag van de Energiecoöperatie in onze buurt Kort Haarlem. In de vier verkenningsbuurten {een van de vijf verkenningsbuurten was een bedrijventerrein, met een eigen traject, VvS} hadden we veel contact en organiseerden wij zelf activerende bijeenkomsten. Zo ontstonden nieuwe werkgroepen. En we hielden zelf enquêtes. De uitkomsten boden we aan aan de gemeente.”

Belangrijkste conclusie daaruit was dat verder onderzoek hard nodig is, vertelt Marjolein. “De bewoners hebben veel vragen, over de kosten, mogelijke technieken, gevolgen voor hun huis en of het überhaupt wel gaat lukken.”

Ondertussen gaan de inwoners wel gewoon door met verduurzamen

Evert: “Alleen de buurt Kort Haarlem protesteerde tegen de mogelijke aanwijzing als startbuurt, want dat betekende aardgasvrij in 2030. Er zijn 400 handtekeningen opgehaald. Daar is naar geluisterd en Kort Haarlem is geschrapt als korte termijn-optie. Ondertussen gaan de inwoners daar wel actief verder met verduurzamen, maar dan zonder die dreigende deadline om snel van het gas af te moeten.”

Organisch gegroeid

Marjolein: “Gouda heeft een stevige traditie van activeren - soms door per ongeluk iets te doen wat inwoners niet willen. De gemeente heeft niet de neiging alles zelf te doen. Als inwoners opstaan, omarmen we dat. Zeker bij aardgasvrij maken; wij gaan niet over wat er in hun woning gebeurt. Het groeide bottom-up organisch, in kleine stapjes. Je hebt een paar enthousiastelingen nodig. En je moet ervoor open staan. Het gaat in kleine stapjes.”

Als inwoners opstaan, omarmen we dat

“Zo hebben we de Samen Aardgasvrij-subsidie. De enige eis daarvoor is dat vijf buurtbewoners die samen aanvragen en 20 anderen meekrijgen. Dan kun je € 5.000 subsidie krijgen voor bijvoorbeeld het organiseren van collectieve inkoopacties voor zonnepanelen in je straat. Dat gaat straatje voor straatje verder.”

Publieksversie

De concept-tvw is klaar. Daarin staat nadrukkelijk wat de tvw níet is: geen definitief besluit wanneer welke buurt van het gas gaat, geen uitspraken over kosten of definitieve warmteoplossing. Wel: algemene informatie over wat mogelijk en kansrijk is en wat mensen kunnen gaan doen. Evert is daar blij mee. “Nu de tvw gelukkig wat ruimte biedt, kunnen we door in ons eigen tempo.”

Met concrete kleine stapjes de transitievisie warmte begrijpelijker maken

In een online-publieksversie van de transitievisie warmte (www.maakgoudaduurzaam.nl) kun je binnenkort op een kaart jouw buurt aanklikken om te zien wat daar kan, welke warmteoplossing kansrijk is en wat je nu al kunt doen aan verduurzaming. Marjolein: “We maken met concrete kleine stapjes het grote verhaal van de transitievisie warmte begrijpelijker.”

Transitie op een keukentafel-manier

De transitievisie warmte gaat nu ter inzage. Marjolein verwacht veel zienswijzen: “Mensen zijn niet tegen duurzaamheid maar willen duidelijkheid. Daarover bestaan veel persoonlijke zorgen.” Evert: “De transitievisie warmte bevat prachtige teksten, maar ik kijk wat er echt in de buurt gebeurt. Het vergt nog veel tijd, want de mogelijkheden en middelen om mensen goed te begeleiden zijn beperkt. En huurders weten nog van niets. We staan aan het begin en kijken steeds positief wie wil meedoen. Ook met de mensen uit Kort Haarlem die de protestpetitie tekenden bespreken we wat er speelt en wat we aan de onvrede kunnen doen.”

We kijken steeds positief wie wil meedoen

Evert houdt als energiecoach spreekuur in een winkeltje. “Daar komen mensen langs. Dan praten we over van alles. Kleine verduurzamingsdingen, zoals wat is een goede aannemer voor een groen dak, hoe vervang ik mijn cv-ketel, wat doe ik aan de natte kruipruimte? Dat is de transitie op een keukentafel-manier. Dan zie je hoeveel hulp nodig is qua informatie, inzicht, geld en mogelijkheden.”

Geen gebrek aan goede wil

Marjolein: “Onze aanpak is: samen aan de slag en niet vooraf teveel vastleggen, want het proces is minstens zo belangrijk als resultaat. Het is technisch echt wel op te lossen, aandacht voor draagvlak en betrokkenheid is veel belangrijker {zie het kwadrant uit de TVW}. Ook de uitvoering van de TVW gaan we per buurt variëren. Samen bepalen we welke manieren we waar inzetten, bijvoorbeeld burgerraden. “

Het is technisch wel op te lossen.
Aandacht voor draagvlak en betrokkenheid is veel belangrijker

Criteria waaraan een techniek wordt getoetst om te kijken of deze geschikt is om toe te passen in een bepaalde buurt

Evert: “Er is dit jaar heel veel gebeurd. Inwoners begrijpen nu beter de beperkingen van de gemeente, qua mensen en middelen, maar zien ook dat er geen gebrek is aan goede wil. De samenwerking is behoorlijk transparant. We werken samen aan nieuwe vormen van democratie.”

Meer weten?

Wil je meer weten over hoe je komt tot een goede transitievisie warmte? Zie het stappenplan transitievisie warmte of bekijk het webinar transitievisie warmte over gemeentelijke ervaringen bij het opstellen van een transitievisie warmte. Wil je nagaan welke (regie)rol de gemeente daarbij kan nemen? Zie daarvoor het afwegingskader regierol

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen