PAW in de praktijk: Bouwlust/Vrederust

07-07-2021
10962 keer bekeken

In 46 gemeenten wordt gewerkt aan het aardgasvrij maken van een woonwijk, dorp of buurt. Hoe pak je dat aan, een wijk aardgasvrij maken? In deze rubriek gaan we op zoek naar antwoorden.

Voor een blik op de werkvloer van proeftuin Bouwlust/Vrederust spreken we met Rob Plattel, projectmanager energietransitie van de gemeente Den Haag: “Na een lastige opstart is nu de eerste flat ‘aardgasvrij ready’, of beter gezegd ‘transitie-klaar’. En als dit jaar de binnenstedelijke aardwarmtecentrale aan de Leyweg wordt aangesloten op het warmtenet zijn circa 700 woningen in één klap voorzien van schone energie. Een mijlpaal naar een klimaatneutraal Den Haag.”

Groene energiewijken

Overgaan op schone energie kan het beste stap-voor-stap en wijk-voor-wijk. Om die reden is Den Haag gestart met tien Groene Energiewijken. In drie daarvan, waar de woningcorporaties investeringen willen doen en grootschalige nieuwbouwprojecten lopen, heeft de gemeente zelf het initiatief genomen. Zo ook in Zuidwest. Zuidwest staat bekend om de naoorlogse drie- en vier-etage portiekwoningen, die voor het grootste deel van de Haagse woningcorporaties zijn. In Zuidwest is gestart met de wijk Bouwlust/Vrederust, die een Rijksbijdrage vanuit het Programma Aardgasvrije wijken ontvangt, daarna volgen de wijken Moerwijk en Morgenstond.

Bouwlust/Vrederust in de versnelling

Voor Bouwlust/Vrederust zijn er twee kansen om ‘meters te maken’ in de energietransitie: de woningcorporaties willen een groot deel van de woningen opknappen en in een deel van de wijk ligt al een warmtenet. “We zijn in 2018 gestart met de vraag aan de corporaties: Welke panden kunnen jullie op korte termijn aansluiten? En daaruit kwamen vier grote flats aan de Lozerlaan die gerenoveerd moesten worden,” aldus Rob. Dit werd dan ook fase 1 van de ‘proeftuin-aanvraag’. Het uitrollen van het warmtenet naar de Lozerlaan zou een belangrijk vliegwiel creëren om versneld ook andere delen van de wijk aan te sluiten. “Maar dat is dan ook meteen de eerste les van deze proeftuin: we zaten in deze beginfase nog teveel in onze eigen rollen. Echte samenwerking zoals we dat nu doen moest nog worden opgestart. Bijna tegelijk met het ‘proeftuin-akkoord’ vanuit het Rijk kwam de corporatie met de mededeling dat ze voor de renovatie geen 70% van de bewoners mee hadden gekregen. Dit is een wettelijke voorwaarde voor grote aanpassingen aan de woningen. Helaas, de Lozerlaan ging niet door!

Gespikkeld bezit

Nu kwam fase 2, de aansluiting van zes flats aan de Meppelweg vervroegd in beeld. Deze flats liggen in de buurt van het huidige warmtenet. Eén flat is geheel van woningcorporatie Staedion en vijf flats zijn zogenaamd ‘gespikkeld bezit’, met VvE’s van particuliere eigenaren en een corporatie. “We zijn gestart met het ‘transitie-klaar’ maken van de flats. Dat wil zeggen dat alle maatregelen genomen zijn, zoals isolatie en elektrisch koken, zodat ze straks met meerdere blokken tegelijk aangesloten kunnen worden op het warmtenet.” aldus Rob. “Maar het in de planning naar voren halen van deze flats was een uitdaging. Niet alleen was er hier geen urgente grote renovatie om op aan te sluiten, maar ook waren de bewoners nog niet meegenomen in het planproces. We hebben lang gezocht naar de juiste aanpak, onder meer in de communicatie naar bewoners, maar nu hebben we het proces goed op de rails.” Rob geeft meteen les nummer twee: “Betrek tijdig de bewoners én zorg dat je bij de VvE’s met gespikkeld bezit met de juiste personen aan tafel zit, ook vanuit de corporaties”. 

Energiescans en duurzaamheidsmakelaars

“Er is op basis van gesprekken met de VvE’s een maatwerkenergiescan opgesteld, en daar kwamen verschillende pakketten uit, voor de hele flat, doorgerekend naar de eigenaren,” aldus Rob. “Dan volgt er een interessante discussie over de pakketten waarbij elke eigenaar zijn eigen verwachtingen en wensen heeft.” En dat heeft weer te maken met hoe ze dit kunnen financieren. Dan wordt duidelijk dat niet iedereen zomaar mee kan in de transitie. “We ondersteunen de corporatie en VvE’s dan ook met duurzaamheidsmakelaars”, zegt Rob. Zij kennen de wijk en mensen, en verbinden duurzaamheid aan de vele opgaven die er liggen. De duurzaamheidsmakelaar zorgt dat corporaties en gemeente samen één verhaal vertellen. En hij of zij ondersteunt de VvE bijvoorbeeld in het nemen van besluiten. “Je kunt met verleiden ver komen, maar uiteindelijk draait het om geld en moet de bewoner een keuze maken,” aldus Rob. De stadsbrede VvE-balie en Hou van je huis-balie helpen daarbij. Vanuit de VvE-balie worden nu zelfs alle VvE’s van Zuidwest geïnformeerd over maatregelen die ze kunnen nemen in het verduurzamen van de VvE complexen.

De eerste flat ‘transitie-klaar’

Het eerste complex aan de Meppelweg, die van woningcorporatie Staedion, is inmiddels ‘transitie klaar’. Staedion heeft hier veel werk verricht, aldus Rob: “Na een eerste aankondiging is met iedereen gesproken om zijn of haar wensen te inventariseren. Dat resulteerde is een uitgewerkt pakket dat opnieuw aan iedereen individueel is voorgelegd. Een uitgebreide communicatie ín coronatijd, waarbij bewoners zelfs in een lege voorbeeldflat één-op-één in gesprek konden.” En met succes, 70% van de bewoners stemde voor de aanpassingen tot ‘transitie-klaar’! “De laatste aanpassingen worden nu uitgevoerd en dan is de hele flat ‘transitie-klaar’, en zoeken we eigenlijk nog een leuke markering, een feestelijke uitreiking”, aldus Rob.

Binnenstedelijke aardwarmte

Het tweede spoor komt nu in beeld, de gebiedsgerichte uitbreiding van het warmtenet. Daarbij kijken ze niet alleen naar de flats aan de Meppelweg, maar ook naar andere renovatieblokken en nieuwbouw in de wijk. Nog belangrijker, ook voor uitbreiding naar de proeftuin: “Het warmtenet wordt nu nog met een gascentrale verwarmd. Nu de vergunningen rond zijn en de bron is gespoeld willen we dit jaar nog aansluiten op Nederlands eerste binnenstedelijke geothermiebron, de aardwarmtecentrale aan de Leyweg,” aldus Rob. Een grote stap voor Zuidwest, want daarmee zijn in één klap circa 700 aangesloten woningen voorzien van schone energie.

Geen opgave staat alleen

Rob is blij met dit succes en de voortgang bij de vele andere blokken en gebieden in de wijk. Toch geeft hij nog een uitsmijter mee dat geen opgave alleen staat, en zeker niet in Den Haag Zuidwest. “In de relatief arme wijk ligt een grote sociaal-economische opgave. En in het gebied waar nu circa  30.000 woningen staan moeten er de komende jaren 10.000 bijgebouwd worden. De energietransitie is een onderdeel geworden van de wijkvernieuwing in plaats van de leidende trekker zoals dat in sommige andere Groene Energiewijken het geval is,” aldus Rob. Dat zorgt voor meer discussie én kansen op weg naar een duurzaam en aardgasvrij Bouwlust/Vrederust, en uiteindelijk Zuidwest en Den Haag.

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen