Team ontwikkelt drie tools voor aanpak arbeidsmarkt

07-06-2022
2500 keer bekeken

Blijf op de hoogte

Op de hoogte blijven van het nieuws op deze pagina? Log in of maak een account aan. Klik op de knop 'VOLGEN' bovenaan deze pagina. Dan krijg je bericht als er iets op deze pagina wijzigt. 
 

Ik wil een account

 

Om in 2050 alle gebouwen fossielvrij te verwarmen zijn veel handen nodig. Hoog tijd om in actie te komen. Maar hoe? In de design sprint ‘Proberen wat werkt: arbeidsmarkt & scholing in aardgasvrije wijken’ ontwikkelden de deelnemers drie tools.

Veel handen nodig

De aardgasvrije opgave biedt veel uitdagingen. Eén daarvan is hoe je meerdere opgaven gelijktijdig en efficiënt aanpakt, op zo'n manier dat de aardgasvrije wijk in zijn geheel beter wordt. Bij deze integrale aanpak krijg je te maken met zogeheten wicked problems: complexe dilemma's en uitdagingen waarvoor niet één pasklaar antwoord bestaat. De vele handen die nodig zijn om in 2050 alle gebouwen fossielvrij te verwarmen, is zo’n wicked problem. Er zijn nu al grote tekorten aan technici, energiecoaches, leraren en gemeentepersoneel en de verwachting is dat die tekorten alleen maar zullen toenemen.

Waarom een design sprint?

In de week van 19 tot en met 22 april heeft het PAW een design sprint georganiseerd om het vraagstuk van arbeidsmarkt en scholing op te pakken. De design sprint is gebaseerd op Design Thinking, een denkmethode die speciaal ontwikkeld is om wicked problems een stap verder te brengen. De methode vermijdt onze natuurlijke neiging om voor een complex vraagstuk direct naar bekende oplossingen te grijpen en te blijven proberen om die te laten passen. Bij Design Thinking bekijk je eerst het probleem vanuit alle relevante perspectieven. Vervolgens stel je aan de hand van vragen heel scherp waar het probleem precies zit. De inzichten die je hiermee opdoet, helpen vervolgens nieuwe oplossingsrichtingen te vinden. De verschillende blikken en expertises vanuit de groep waarmee je werkt, versterken dit. Zo nemen we barrières weg en zorgen we voor synergie.

Arbeidstekorten binnen gemeenten

Tijdens de design sprint hebben medewerkers van een aantal gemeenten en het PAW zich een week lang opgesloten om het probleem van arbeidsmarkt en scholing te verkennen, te vertalen in een ontwikkelvraag en oplossingen te bedenken. Tijdens het proces werd al snel duidelijk dat het probleem groter is dan gedacht. In de onderzoeksfase werden 35 knelpunten opgehaald bij organisaties die zich bezighouden met dit vraagstuk. De voorziene tekorten op de arbeidsmarkt treffen namelijk vele sectoren. Er is geen duidelijke probleemeigenaar en de invloedsfeer van gemeenten in het hele vraagstuk is beperkt. Bovendien ervaren gemeenten zelf ook de krapte op de arbeidsmarkt, waardoor de capaciteit om met dit vraagstuk aan de gang te gaan klein is.

Om handzame oplossingen te bieden binnen de invloedsfeer van de gemeente, hebben de deelnemers aan de design sprint daarom besloten zich voor nu te beperken tot de arbeidstekorten die binnen gemeenten worden voorzien. Vanwege de regierol die gemeenten hebben in de energietransitie, zullen de tekorten daar sterk oplopen, met grote impact op de hele warmtetransitie.

Drie tools om aan de slag te gaan

Normaal gesproken wordt in een design sprint toegewerkt naar het ontwikkelen van één werkend prototype, dat vervolgens in de praktijk getest wordt voor het doorontwikkeld wordt tot een volledig product. In dit geval heeft het sprintteam niet één, maar drie tools ontwikkeld om met het probleem aan de slag te gaan. Allereerst binnen gemeenten en waar het kan ook met partijen daarbuiten.

Het startgesprek

De eerste tool, ‘Het startgesprek’, is ontwikkeld om de urgentie van het probleem binnen de organisatie onder de aandacht te brengen. De tool bestaat uit een set met kaarten, waarop aan één kant wordt geschetst hoe het arbeidsmarktvraagstuk zich zal ontwikkelen als gemeenten niet handelen en aan de andere kant acties die gemeenten kunnen ondernemen. Medewerkers van gemeenten kunnen de kaarten geven aan mensen met wie ze over het onderwerp in gesprek willen, binnen en buiten de gemeentelijke organisatie.

De transitietekening

De tweede tool, ‘De transitietekening’, biedt een handvat om binnen de organisatie het gesprek aan te gaan over waar precies de tekorten liggen. De tool pakt een concrete casus van de energietransitie, zoals een wijk die van het gas af gaat. Met onderwerpkaarten en rolkaarten wordt inzichtelijk wie en wat je tegenkomt bij de aanpak van de casus. De tool brengt mensen samen die een rol kunnen hebben in het proces, maar zich daar misschien nog niet van bewust zijn. Bovendien laat de transitietekening zien waar nog mensen ontbreken en nieuwe talenten nodig zijn.

De arbeidsreis

De derde tool, ‘De arbeidsreis’, heeft als doel gemeenten te helpen het juiste personeel aan te trekken. Deze tool bestaat uit kritische vragen om de bestaande HR-procedures onder de loep te nemen. De vragen zijn gericht op twee aspecten:

  • in een breder perspectief kijken naar welke competenties worden uitgevraagd en of dit overeen komt met wat daadwerkelijk nodig is (waarderend onderzoeken);
  • analyseren waar potentiële werknemers behoefte aan hebben.

De drie tools worden nu eerst getest bij diverse gemeenten en daarna verder ontwikkeld.

Gereedschapskist verder vullen

Tijdens het webinar van 12 mei zijn de resultaten van de design sprint gepresenteerd. Wil je het webinar terugzien?

Intussen zijn we aan de slag met de volgende design sprint. Deze gaat over levensloopbestendig wonen in aardgasvrije wijken. Heb je in jouw gemeente te maken met krimp, vergrijzing of ouderen die langer zelfstandig thuis blijven wonen? En wil je leren hoe je die vraagstukken samen met de aardgasvrije opgave kunt oppakken? Neem dan contact op met Maaike Liem

Vragen en contact

Lijkt het je leuk om de ontwikkelde oplossingen te testen binnen jouw gemeente of heb je vragen? Neem dan contact op met Maaike Liem, KLP projectleider van het thema verbinden van opgaven, via maaike.liem@vng.nl.

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen