Klik op 'Lees meer' voor de transcriptie van deze podcast. 

00:00:00
Interviewer: Welkom bij onze podcastserie: op weg naar aardgasvrij. Elke aflevering neemt een projectleider van ons Kennis- en leerprogramma aardgasvrije wijken, ons mee in de transitie. We gaan in gesprek met mensen die onderweg zijn hun gemeente aardgasvrij te maken. Luister mee als zij ons vertellen over hun projecten, ervaringen en plannen.

00:00:23
Interviewer: Welkom, fijn dat je luistert. Ik ben René Schellekens, senior beleidsmedewerker verbonden aan het thema: Verbinden van opgave binnen het programma Aardgasvrije Wijken. In een aantal podcasts nemen we je mee langs onderwerpen die raken aan de aardgasvrije opgave. We onderzoeken welke opgaves samenkomen in de wijk, hoe die elkaar kunnen versterken en het draagvlak in de buurt kunnen vergroten. In deze podcast pakken we in het bijzonder de verbinding met klimaatadaptatie bij de kop. Vandaag zijn we op bezoek in Venlo, in de wijk Hagerhof-Oost, één van de proeftuinen van het programma Aardgasvrije Wijken. Ik spreek daar met Frank Kusters en Isabelle de Warrimont, beiden werkzaam bij de gemeente Venlo. Welkom Frank en Isabelle, fijn dat we bij jullie mogen langskomen. Frank, om met jou te beginnen, jij bent coördinator van de proeftuin Hagerhof-Oost. Kun je in het kort schetsen wat Venlo beoogt met deze proeftuin.

00:01:13
Frank: Ja tuurlijk, ten eerste, welkom in de Woning van Morgen. Jullie zitten in een modelwoning die wij mede hebben gekregen door de woningcorporatie Woonwenz die we als voorbeeldwoning laten dienen voor de wijk Hagerhof-Oost. En met de proeftuin Hagerhof-Oost willen wij aan de slag gaan met Aquathermie, om middels warmte uit de Maas de woningen in de wijk te gaan verwarmen. Dat is simpel gezegd de techniek die we willen gaan toepassen. Maar we willen met de techniek verschillende verbindingen maken in de wijk en de koppenkansen oppakken die er zijn.

00:01:44
Interviewer: Frank, één van de eerste vragen die ik zou moeten stellen: waarom hebben jullie gekozen voor Hagerhof-Oost?

00:01:50
Frank: We zijn vorig jaar gestart met een transitievisie warmte op te stellen. We hebben hem transitievisie 1.0 gebouwde omgeving genoemd. En in die transitievisie warmte hebben wij een lijst van randvoorwaarden opgesteld; waaraan bepaalde wijken moeten voldoen en waarom we een wijk zouden willen aanpakken. En één van de randvoorwaarden was dicht bij een warmtebron. We hebben het gekozen voor warmtebron de Maas. Deze wijk ligt pal naast de rivier de Maas. Ook hebben we gekeken naar het percentage aandeel huurwoningen in de wijk van een woningcorporatie. Dat was hier rond de 60, 70 procent van woningcorporatie Woonwenz. We hebben gekeken naar het type bebouwing. Hier zie je veel hetzelfde type woning, van rond de jaren 60, 70, die al deels goed geïsoleerd zijn door woningcorporatie Woonwenz. Dus dat waren een aantal punten die voor ons belangrijk zijn om een keuze te maken voor deze wijk. En deze wijk is een diverse wijk die al deels goed geïsoleerd is. Verschillende bevolkingsgroepen zijn hier aanwezig, wat voor ons ook een extra aandachtspuntje is om actief mee aan de slag te gaan. We willen de techniek Aquathermie vanuit de Maas gaan gebruiken om met een midden-temperatuur warmtenet de woningen te gaan verwarmen. En wat ik al zei, de woningen zijn al redelijk goed geïsoleerd, ze zitten al veel op een label C, dus we kunnen met een midden-temperatuur rond de 60, 70 graden de woning gaan verwarmen zonder dat er extreem veel energetische maatregelen hoeven worden uitgevoerd voor de bewoners. We hoeven dus de inwoners ook niet op extra kosten te jagen, los van de investering die in het warmtenet gedaan moet worden. Dus dat was voor ons een goede argumentatie om deze wijk ook als proeftuin in te gaan dienen bij het programma Aardgasvrije Wijken.

00:03:27
Frank: Maar Isabelle, want Frank is hier, maar Isabelle is er ook en jij bent de beleidsmedewerker klimaatadaptatie binnen de gemeente Venlo.

00:03:34
Isabelle: Ik ben inderdaad beleidsadviseur, en ook de stedenbouwkundige opzet van de wijk speelt een rol. Dat is voornamelijk een jaren 70 wijk die brede straatprofielen heeft, en er zijn best wel wat groene plekken in de wijk, waardoor je flexibeler bent en ook kansen kunt zien om de koppeling met klimaatadaptatie te maken. Dus je kunt echt wel aanpassingen doen die structureel zijn.

00:04:02
Interviewer: Ja, we zijn dus nu in die modelwoning. Ik zag hem van ver al toen ik aan kwam lopen door de regen. Die hebben jullie vorig jaar gebouwd, begreep ik. Wat kunnen we hier zien?

00:04:12
Frank: Vorige jaar zijn we inderdaad gestart met deze woning, dus een huurwoning van de woningcorporatie Woonwenz die hier in Venlo actief is. In deze woning hebben we op een simpele wijze aandacht besteed aan het thema duurzaamheid, en dan in de breedste zin van het thema duurzaamheid. Dus wat wij willen laten zien aan de inwoners, is om mensen bewust te laten worden van wat er kan met duurzaamheid. Dus we hebben een sedumdak op de berging liggen. We hebben het verhaal verteld wat er aan energie is geweest in het verleden. Dus wij hebben toegepast wat er in het verleden was geweest, wat morgen toepasbaar is en wat de toekomst brengt qua energie. Simpele energetische maatregelen die bewoners zelf kunnen oppakken in de woning zelf, los van de grotere energetische opgaves die er al liggen. Dus vooral op een hele eenvoudige wijze laten we mensen kennismaken met het thema duurzaamheid, zonder dat het een heel beladen onderwerp wordt, wat geassocieerd wordt met geitenwollensokken of zo. We willen het vooral tastbaar maken. En met het tastbaar te maken, willen we ook dat mensen zelf de stappen gaan ondernemen om het in hun eigen woning actief op te pakken.

00:05:13
Interviewer: Oké, en wat vinden de buurtbewoners daarvan?

00:05:16
Frank: Je merkt vooral nu met corona dat het natuurlijk wel lastig is om mensen hier veel te ontvangen. Dus hopelijk kunnen we dadelijk snel mensen echt ontvangen en het gesprek met mensen aangaan. Maar we hebben in de voortuin een maquette gesitueerd die studenten van Fontys hogeschool en Gilde Opleidingen hebben gemaakt. En in die maquette hebben we beeldend laten zien hoe Aquathermie en een WKO werkt, met lichtjes en met een spelletje erbij. En je merkt vooral dat dat een aantrekkingskracht heeft op de mensen in de wijk. Dus ze komen langs, ze komen even met dat spel spelen, en middels dat spel spelen heb je wel meteen een gesprek wat op gang komt en dat is een beetje wat kenmerkend is voor die hele woningen. Het zijn vooral kleine dingetjes waar we het gesprek over kunnen voeren, en met het gesprek mensen op goede gedachten kunnen brengen.

00:05:58
Interviewer: Oké. Is hier dan altijd iemand aanwezig?

00:06:00
Frank: Voor mij is het nu vooral een alternatieve werkplek. Dus ik ben hier vooral nu aanwezig en als ik zie dat mensen inderdaad met die maquettes staan te spelen, dan ga ik wel actief met de mensen in gesprek. Dus nu is het vooral bemand door mijzelf maar we gaan inloopspreekuren houden waar mensen actief op kunnen inschrijven. En zeker met corona moeten we er rekening mee houden dat we tijdsblokken maken op momenten dat we ze kunnen ontvangen.

00:06:28
Interviewer: Ja, oké. Het is ook wel een mooie woning want je komt binnen en je denkt dat er echt iemand woont. Er staat een bankstelletje en een lamp en een kartonnen tv zie ik nu. Het is ook mooi ingericht en zo. Maar Isabelle, hoe belangrijk is het om gelijk met het aardgasvrij maken van de wijk, ook de opgave klimaatadaptatie mee te nemen of hoe interessant is het om dat te doen?

00:06:49
Isabelle: Klimaatadaptatie is een onderwerp waar we de laatste jaren veel van horen. Het is vooral het reageren op de klimaatverandering. Hoe ga je om met het feit dat het verandert, dat het warmer wordt, dat het droger wordt en dat we af en toe hoosbuien hebben? Ik ben betrokken bij de lokale uitvoeringsagenda en het agenderen van klimaatadaptatie in de regio, maar ook in de gemeente Venlo. We zien kansen in het mee liften en het mee ontwikkelen als je toch al aan een gebiedsontwikkeling werkt. We hebben al de energietransitie opgave. We gaan met deze wijk aan de slag, maar we gaan ook op andere plekken aan de slag. We zijn ook met hoogwaterveiligheid aan de slag. En als je die slag maakt, dan koppel je die klimaatadaptieve opgave eraan, zodat je een veel meer gedegen en een kwalitatievere ingreep gaat doen.

00:08:00
Interviewer: Oké. Is het misschien ook een onderwerp, klimaatadaptatie, wat makkelijker uit te leggen is aan de buurtbewoners? Dus hitte en regenval en het is alweer een aantal jaar geleden, maar de Maas is ook wel eens overstroomd. Ik weet niet of mensen hier daar last van hadden of niet?

00:08:15
Isabelle: Deze wijk is een wijk die aan de Maas ligt, ook een lagergelegen stuk in Venlo, en daar had deze wijk dus echt wel last van. 25 jaar geleden is de Maas buiten de oever getreden en dan stonden de Maaszijde en het centrum van Venlo onder water. Ook het ziekenhuis, dat hier niet zo ver vandaan ligt, had daar last van. Klimaatadaptatie staat wat dichter bij de burgers. De energietransitie opgave is een langetermijnvisie. In 2050 moeten we die omslag maken. Dat is een technisch iets, daar gaan heel veel techneuten over en je moet daar al heel vroeg mee beginnen nadenken hoe dat loopt. En klimaatadaptatie kan wat dichter bij de mensen staan, dat kun je wat behapbaarder maken. Dan kun je zeggen dat je daar als mens ook direct de gevolgen van ervaart. Die voel je wat sneller. Dus het is in de zomer te warm en dan kunnen we onze tuinen blijven betegelen maar we kunnen ook onze tuinen wat vergroenen. En dan merk je direct het verschil.

00:09:28
Interviewer: Zijn er wat dat betreft ook plannen hier voor Hagerhof-Oost?

00:09:32
Isabelle: Ja, er zijn een paar dingen die lopen, maar dat is ook wel best moeilijk. Dus we hebben als gemeente plannen, en wij zijn als gemeente ook bezig met het maken van uitvoeringsorganen. De woonomgeving krijgt natuurlijk heel veel aandacht, maar we willen bewust de klimaatadaptatie en energietransitie aan elkaar koppelen en klein beginnen. Dus we hebben nu wat acties ondernomen. Vorig jaar, toen we startten, hebben we fruitboompjes uitgedeeld aan de mensen en die zijn nu her en der bij iedereen in de tuin geplant. Van de eerste opbrengsten kregen we ook al foto's van. We willen nu als volgende stap bij deze Woning van Morgen een voorbeeldtuin laten zien. Er is ook een mevrouw in de wijk die daar het initiatief voor heeft gedaan. We hebben ook in Venlo al een groene straat. Die is in Belfeld, dat is een pilot met de omgevingswet. Daar hebben mensen zelf nagedacht hoe ze hun straat willen vergroenen en ook weer in de breedste zin van het woord. Ook daar zit de energietransitie aan gekoppeld. We willen dat van onderop mensen zelf met plannen en ideeën komen, en daar willen we hen een kans in geven.

00:10:52
Interviewer: Heb je nou ook het idee, Frank, als je zo'n onderwerp als klimaatadaptatie betrekt bij de energietransitie, dat je door maatregelen zoals die fruitboompjes of tegels uit je tuin en groen er in, dat het makkelijker is om mensen betrokken te houden, omdat je concrete acties hebt?

00:11:09
Frank: Klimaatadaptatie maakt het vooral tastbaar. Wat Isabelle ook zegt: "Het maakt het tastbaar voor de inwoners." We hebben op 14 januari vorig jaar een bewonersbijeenkomst gehouden. We hebben mensen uitgenodigd en als ze zouden komen, kregen ze dat appelboompje als cadeau mee. De opkomst was heel hoog en tijdens die bewonersbijeenkomst hebben we het ook gehad over klimaatadaptatie. In eerste instantie ging dat over de bosbranden in Australië, en over de opwarming van de aarde. Mensen haakten af. Maar daarna pakten we het heel goed op. O het dichter bij eigen huis te houden over wateroverlast bij een hoosbui en over hittestress, en dat was wel tastbaar voor mensen. En toen zag je wel dat dat groene knopje bij die mensen omging, dat ze wel beseften van: hé, we kunnen er ook daadwerkelijk zelf iets aan doen. En dat die wijk uiteindelijk van het aardgas af moet, dat is een stip op de horizon. Voor deze wijk is dat 2028 en dat geloven ze wel en dat vinden ze ook wel prima, dat moet een keer gebeuren. Maar klimaatadaptatie kunnen we nu aan beginnen. We hebben na de tussentijd verschillende acties gedaan. Eentje wat we zeiden, we hebben een actie met ‘plantje tegel’ gedaan. We zijn letterlijk met een platte kar door de wijk gaan rijden om mensen enthousiast te maken, om een tegel te ruilen tegen een plant. En vooral ook weer dat gesprek met mensen aan te gaan van: "Hé, waarom ruil je die tegel voor die plant en welke gedachte zit erachter?" Dus vooral dat stukje tastbaarheid kun je met klimaatadaptatie beter maken dan met de energietransitie.

00:12:25
Interviewer: Ja, en die koppeling leg je dan wel als je met mensen in gesprek gaat, als ze hun tegel komen inleveren voor viooltjes? Ik noem maar wat.

00:12:34
Frank: Ja, het is een stukje, dat bredere aspect met duurzaamheid. En daar hoort klimaatadaptatie bij. Daar hoort de energietransitie bij maar daar hoort ook circulariteit bij. We proberen in deze wijk die drie thema's samen te pakken. Door vooral dat gesprek aan te gaan kun je wel die stukjes bij elkaar plakken en alleen de stip op de horizon wel realiseren. En dat moet vooral goed tussen de oren komen bij de mensen en je moet vooral heel klein beginnen en niet meteen van “We moeten van het gas af en we moeten de schoppen in de grond doen’. Dan haken mensen af. Het is vooral dat stukje besef en de bewustwording bijbrengen, en het is een weg van lange adem. Maar als je het op die manier doet, dank krijg je de mensen wel op de goede manier mee, denk ik.

00:13:08
Interviewer: Zou je ook kunnen zeggen dat het door juist die concrete acties te doen meer tastbaar wordt, dan alleen maar jarenlang met elkaar te vergaderen tot we aardgasvrij zijn? Maar dat je ook concreet iets kan doen in de wijk waar je verschillende opgaven ziet?

00:13:19
Frank: Ja, je ziet, en dat gaf Isabelle al aan bij de groene straat, dat mensen zelf met initiatieven gaan komen. Ik sprak toevallig zojuist de buurman van hiernaast. Albert Heijn had een moestuinenactie. En hij zei: "Hartstikke leuk, de moestuinactie. Mijn kleinkind doet ook die moestuinactie. Maar het zou leuk zijn als we hier op het veldje hiervoor een perkje kunnen realiseren waar de mensen zelf een moestuin kunnen gaan maken en dat we met de mensen zelf dat moestuintje onderhouden. En daardoor krijg je ook die interactie in de buurt, die samenhorigheid in de buurt." Ik zei: "Ja, dat zijn juist die initiatieven die wij willen ondersteunen." En ik vind het vooral mooi dat het van onderop komt, en dat het niet iets is wat de gemeente van bovenop wil opleggen.

00:13:52
Interviewer: Ja, dat zeker, is dat nou heel natuurlijk gegaan dat jullie elkaar hierin gevonden hebben? Of hoe werkt dat binnen de gemeente Venlo? Want jij was bezig met aardgasvrije wijken en jij met klimaatadaptatie. Dacht je nou van die Frank, die is goed bezig, daar ga ik eens mee samenwerken?

00:14:06
Isabelle: Wij werken programmatisch met raadsprogramma's en we hebben een programma.

00:14:10
Frank: Het uitvoeringsprogramma circulaire duurzame hoofdstad Venlo.

00:14:13
Isabelle: En daarbinnen hebben we dus bewust gekozen voor de drie programmalijnen: energietransitie, klimaatadaptatie en circulariteit. En we zitten met een groep collega's elke week bij elkaar om van elkaar te leren, en ook om aan elkaar te vertellen waar we mee bezig zijn. Nu gaat dat allemaal digitaal. Wij werken gezamenlijk aan het vullen van het programma en de opgave is, de uitdaging is, om alles wat we doen volgens die drie thema's op te pakken. Dus het was voor ons gewoon een natuurlijke manier om dat in deze week ook te doen.

00:14:54
Frank: Een stukje integraliteit en dat stukje integraliteit laten we ook terugkomen in onze transitievisie warmte. Niet puur gekeken van hoe kunnen we de gemeente Venlo van het aardgas af krijgen maar hoe kunnen we dan met die drie thema's de circulariteit klimaatadaptatie en energietransitie een mooie visie maken? Hoe kunnen we Venlo dan wel van de aardgas krijgen? Kunnen we die koppelkansen pakken richting die overige twee thema's. Daar waren wij de eerste van in Nederland, en je ziet dat dat wel aanslaat ook richting andere gemeenten. Dat zij ook zien dat die koppelkansen echt wel effect kunnen hebben, ook op het stukje bewustwording richting de inwoners.

00:15:24
Isabelle: Maar het is geen makkelijke beslissing.

00:15:27
Frank: Nee, zeker niet.

00:15:29
Interviewer: Is het iets wat bestuurlijk ook gedragen wordt?

00:15:30
Isabelle: Juist bestuurlijk. Het is echt een bestuurlijke koers om het integraal te doen.

00:15:35
Interviewer: Oké, en ligt dan het primaat bij één van de wethouders, of hoe werkt dat hier?

00:15:38
Isabelle: Het is dezelfde wethouder. Dus we hebben een wethouder duurzaamheid, en daar vallen de drie thema’s onder.

00:15:44
Interviewer: Dat maakt het wel makkelijker, denk ik.

00:15:46
Isabelle: Ja.

00:15:47
Interviewer: En worden er ook nog andere thema's bij betrokken zoals bijvoorbeeld armoede, werkgelegenheid en dat soort zaken? Speelt dat ook hier in Hagerhof-Oost?

00:15:53
Frank: Ja, werkgelegenheid zijn we ook echt actief op aan het pakken. We hebben het simpel geschetst, we willen mensen van de bank krijgen en actief krijgen in hun eigen wijk om aan de slag te gaan in de energietransitie of in de klimaatadaptatie. En daar zijn we een programma voor op aan het starten met het UWV en met Werkservicepunt Noord-Limburg. Er is een rol voor weggelegd om mensen daardoor actief aan de slag te krijgen via het Werkservicepunt Noord-Limburg. Enkele werkgevers geven een baangarantie af als ze een opleiding gaan volgen bij o.a. Fontys Hogeschool. Dus we hebben een netwerk samengesteld en we gaan nu een pilot draaien in deze wijk om te kijken hoe we mensen echt actief aan de slag kunnen krijgen in de sector. Want zeker qua energietransitie is er een enorme opgave. Er zijn heel veel handjes nodig, en op deze manier proberen we dat wel te stimuleren en om mensen ook weer een stukje onderwijsopleiding te geven. De baangarantie is misschien dat zetje in de rug om wel aan de slag te gaan.

00:16:48
Interviewer: Kijken jullie echt zo? Wat er nou in de wijk speelt en waar jullie op kunnen aanhaken? Wat mensen, inwoners in de wijk interessant vinden om ze op die manier bij het hele traject te betrekken?

00:17:00
Frank: Ja, en die basis ligt in een wijkanalyse. We hebben van tevoren een wijkanalyse gemaakt. In die wijkanalyse hebben we een aantal punten opgesomd die aandacht nodig hebben. Een aandachtspunt was werkgelegenheid, klimaatadaptatie, etc. Er zijn een aantal punten die we hebben opgesomd om actief mee aan de slag te kunnen gaan.

00:17:18
Interviewer: Oké, zo maak je al een heel mooi bruggetje naar de volgende podcast die we gaan maken. Die gaat namelijk over de wijkanalyse. Zijn er nog zaken waarvan jullie denken: nou, die moeten we nog eens even voor het licht houden, daar zouden andere gemeenten heel blij mee zijn als ze dat weten, dat dat bij ons goed werkt?

00:17:34
Frank: Ik wil vooral benadrukken dat we er nu heel eenvoudig over praten, maar het is geen gemakkelijke opgave. We noemen het koppelkans, maar zo natuurlijk is het niet, want die schop moet een keer de grond in. Maar om wel die verbinding te leggen met klimaatadaptatie, dat is niet eenvoudig want je moet de eigen interne medewerkers zover krijgen en je moet de externen, de stakeholders zover krijgen. Dus er gaat nog een heel spel en proces aan vooraf om dat goed te organiseren. Ik denk dat we dat wel moeten benadrukken, om dat goed te beseffen dat dit geen gemakkelijke opgave is om dat zo te gaan organiseren.

00:18:06
Isabelle: Ja, het is echt zo, je loopt er echt tegen aan dat die energietransitie een lange termijn opgave is. En die klimaatadaptieve dingen en zo is op korter termijn. Als je die koppeling maakt met beheer, openbare ruimte want daar zit klimaatadaptatie vaak in, ga je dan die dingen naar voren halen of niet? Is dat geldverspilling? We hebben het geld gewoon ook niet zomaar op de bank staan. Dus we moeten heel doordacht denken of het handig is, of het meerwaarde heeft en wat we kunnen uitstellen? Het is geen hallelujaverhaal. De intentie is er wel, we willen het en we hebben ook nog bewust een wijk gekozen waarbij veel eigendom is van de woningcorporatie. Omdat we juist denken dat je met die samenwerking met die corporatie daardoor een partner hebt waarmee je een grotere slag kunt maken, in plaats van allemaal koopparticulieren en koopwoningen. Daarom hebben we ook deze woning en willen we ook laten zien dat het niet allemaal heel hoogdravend hoeft te zijn, maar dat je met kleine dingen, kleine aanpassingen heel veel samen kunt bereiken. En met de woningstichting zijn we nu ook bezig om de voortuinen te vergroenen. Want ook hier, net als in heel Nederland, wordt elke voortuin bijna verhard. Er wordt ook geparkeerd in voortuinen. Dus we willen echt kijken hoe we dat kunnen aanpakken.

00:19:44
Interviewer: Maar als je kijkt wat jullie zoal doen, is het voor jullie zelf wel een positieve ervaring door zo samen te werken?

00:19:51
Frank: Ja, het is motiverend en het stimuleert om die koppelkansen met elkaar op te pakken en je ziet dat het elkaar nodig heeft. En wat Isabelle ook zegt, met klimaatadaptatie zou je meteen morgen aan de slag willen gaan. En wat ik zei over dat moestuintje wat de buren voorstelden. Maar je moet er wel over nadenken. Van, we kunnen dat moestuintje wel gaan realiseren, maar misschien over vijf jaar moet wel die schop in de grond voor dat warmtenet. Is dat dan een goede investering die we nu doen op de juiste plek? En dat is soms wel heel moeilijk uit te leggen richting de bewoners. Dan vragen ze: "Waarom gaan we dat niet nu doen? Want we hebben een goed idee en dat kunnen we toch makkelijk op dat veld uitvoeren." Maar we moeten wel die schakel maken naar de toekomst en met die stip op de horizon. Dat wel uiteindelijk dat warmtenet in de grond moet komen te liggen. En dat is soms wel heel moeilijk voor onszelf te begrijpen, maar vooral ook voor de inwoners uit te leggen en te begrijpen.

00:20:35
Isabelle: En de ene keer kun je er wel aan meewerken aan zo'n moestuintjesproject of een initiatief van inwoners en de andere keer kan dat niet, want je kunt ook soms iets doen voor maar vijf jaar. Maar dat is ook wel moeilijk in een gemeentelijke organisatie, want je moet je altijd verantwoorden en dat geld kan maar één keer uitgegeven worden. We hebben allemaal Excel Managers en die worden ook verantwoord. Dus soms zeggen wij: "Voor het grotere geheel is het niet erg dat je nu een investering doet die blijkbaar vijf jaar later weer weg moet, want dat kan ons veel brengen." Maar dat gaat niet zo heel makkelijk en niet eenvoudig in een gemeentelijke overheidsorganisatie.

00:21:25
Interviewer: Nee, dat snap ik, en daar zie je ook een beetje het ingewikkelde, de organisatie zelf en de inwoners in de wijk zien natuurlijk alleen maar de gemeente. Die maakt het niet uit of jij nu klimaatadaptatie of jij de energietransitie doet.

00:21:37
Isabelle: En de gemeente die zegt dat ze heel veel plannen hebben, en dan toch weer op de rem gaat stappen.

00:21:44
Frank: Ja, want dat is natuurlijk moeilijk uit te leggen, want jij kan vanuit adaptatie zeggen van: "Nou die moestuintjes, hartstikke goed idee." Waarop iemand anders zegt van: "Nou, ik denk het toch niet." Terwijl het voor hen allemaal de gemeente is en daar moet je natuurlijk wel een heel helder verhaal houden met elkaar ook richting de inwoners.

00:22:02
Isabelle: Maar dat durf je niet, dat zijn we niet gewend.

00:22:05
Frank: Nee, en in zo'n wijk en zo’n proeftuin is het vooral belangrijk zichtbaar te zijn in de wijk. En met de modelwoning zijn we zichtbaar in de wijk maar met zo'n moestuintje ben je ook zichtbaar in de wijk. En wat Isabelle zegt: "Het is misschien een investering van vijf jaar." Maar je hebt wel laten zien dat je dat ook bent en dat je zichtbaar bent, dat je die stap voor duurzaamheid hebt gemaakt. En dat is denk ik heel belangrijk om dat te laten zien en niet alleen die stip op de horizon te laten zien dat we van het aardgas af moeten. Ik denk dat we dat vooral voor ogen moeten hebben om zichtbaar en actief in de wijk aanwezig te zijn.

00:22:33
Isabelle: En we moeten! Want die energietransitie moet, dat vindt Den Haag, dat vindt de overheid. En we zouden het liefst hebben dat we het anders willen en we doen dat op onze manier, dat we dat op de voorgrond krijgen, dat mensen enthousiast worden.

00:22:51
Frank: Uiteindelijk zijn we bezig met, een collega van mij zei dat heel mooi, met de grootste verbouwing van Nederland en ik vond het wel heel typerend. Het is daadwerkelijk de grootste verbouwing van Nederland. De schop gaat overal de grond in en het zou een gemiste kans zijn om juist niet die koppelkansen op te pakken. Dus ik denk dat we die slogan ook moeten blijven benoemen en ook blijven benadrukken dat dat wel de grootste kans is om ook die andere vraagstukken op te pakken.

00:23:13
Interviewer: Oké. Hebben jullie een hittestress test gedaan voor deze wijk?

00:23:16
Frank: Ja, wij hebben daar in de regio Noord- en Midden-Limburg een samenwerking mee. Waterpendel Noord heet dat. In 2018 hebben wij met alle 15 gemeentes een klimaat stresstest uitgevoerd. En op dit moment zijn we bezig met een regionale uitvoeringsagenda en een lokale uitvoeringsagenda. Dus ook weer gezamenlijk pakken we dat aan. Voor Venlo zijn de knelpunten in beeld gebracht in die hittestress. Maar we hebben afgelopen jaar een beleidsnota 'de agenda groen en water' vastgesteld. Dat heeft onze raad gedaan en daarin hebben wij ons ambitieniveau voor klimaatadaptatie, Venlo wordt klimaatbestendig, zo noemen we dat. Daar hebben we het ambitieniveau in vastgelegd, maar wel in grote lijnen. We zeggen: "We gaan niet een apart programma klimaatadaptatie introduceren dat leidend is, maar we gaan de grootste knelpunten aanpakken en we maken werk met werk, we spelen in op kansen." En de energietransitie is dus een hele grote kans.

00:24:33
Frank: En het mooie is, de kenmerken van de hittestress of wateroverlast hebben we ook meegenomen in de randvoorwaarden van de transitievisie warmte. Dus mede op basis van die elementen hebben we ook de keuze gemaakt om bepaalde wijken eerder aan te pakken dan andere wijken. Dus niet puur kijken vanuit energie, maar ook weer kijken vanuit de circulariteit of klimaatadaptatie. We hebben echt gekeken vanuit het brede spectrum van een analyse, die we gemaakt hebben om een keuze te maken voor een bepaalde wijk om aan te pakken. En we hebben dat in die transitievisie warmte vertaald naar een campagne die we hebben genoemd: Morgen in Venlo. En in die campagne hebben we bepaalde thema's niet benoemd als energie of klimaatadaptatie want dat is veel te abstract voor de inwoners. We hebben het nu genoemd als nieuwe energie, een nieuwe natuur en nieuw gebruik, om het iets kleiner en iets behapbaarder te maken voor mensen. En zo hebben we ook die hele transitievisie in de context van morgen en vellen omschreven met morgen. Morgen in Venlo, morgen gaat het gebeuren, morgen worden we duurzaam, morgen gaan we nieuwe materialen gebruiken die al een keer her bestemd zijn geweest, en nieuwe natuur implementeren in de wijken. Dus vooral met die knipoog de groene knop omzetten om mensen bewust te maken van het feit dat we stappen moeten gaan maken.

00:25:41
Isabelle: Morgen is dan vooral: we doen het voor een goede toekomst. Dus het is echt een publiekscampagne om mensen te bereiken en via Morgen in Venlo vertellen we ons verhaal.

00:25:52
Interviewer: Daarom staat hier ook op het raam: De Woning van Morgen.

00:25:55
Isabelle: Ja, en we hebben een website en daar kun je alles heel goed in lezen.

00:25:59
Interviewer: Oké, en wat is die website precies voor de luisteraars?

00:26:01
Isabelle: www.morgeninvenlo.nl.

00:26:04
Interviewer: Makkelijker kan niet. Mooi zo! Isabelle, Frank, hartstikke bedankt. Volgens mij hebben wij een aardige podcast bij elkaar zo met de nodige adviezen, ook richting andere gemeenten. Volgende keer gaan we het hebben over de wijkanalyses zoals ik daarstraks al zei. En nou, dank je wel, ook voor de ontvangst hier in deze mooie modelwoning in Hagerhof-Oost.

00:26:40
Interviewer: Deze podcast is opgenomen in opdracht van het Kennis- en leerprogramma als onderdeel van het programma Aardgasvrije Wijken. Dank aan alle mensen die voor en achter de schermen hebben meegewerkt. Deze en andere afleveringen kunnen worden teruggeluisterd op www.aardgasvrijewijken.nl.