Coronacrisis als kans voor verduurzaming van wijken

Is de coronacrisis een kans voor de verduurzaming van wijken? In deze sessie duidt Professor Anke van Hal (hoogleraar Sustainable Building Nyenrode Business Universiteit) de betekenis en kansen van de coronacrisis. Deze crisis zorgt voor een hogere prioriteit van de energietransitie, met name in kwetsbare wijken. Crises kunnen een transitie op gang brengen en structurele veranderingen mogelijk maken. Professor Van Hal neemt ons mee in dit vraagstuk. Aansluitend reflecteren twee gemeentelijke projectleiders op de impact van de coronacrisis op hun wijkaanpak. Deelnemers verkennen of en hoe de geschetste kansen concreet benut kunnen worden.  

Sprekers:

• Prof. dr. ir. Anke van Hal, hoogleraar Sustainable Building aan Nyenrode Business Universiteit.
• Roozbeh Nikdel, projectleider energietransitie, gemeente Eindhoven. Hij is verantwoordelijk voor de wijkgerichte aanpak aardgasvrij en betrokken bij het opstellen van de Transitievisie Warmte. Daarnaast onderzoekt hij nieuwe duurzame warmtebronnen voor het gemeentelijke warmtebedrijf. Ook werkt hij als projectleider van de Proeftuin ’t Ven-Lievendaal. 
• Julia Sondermeijer, Coördinator Proeftuinen Aardgasvrije Wijken
  Programma Aardgasvrije Wijken, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (gespreksleider)
• Anne-Jo Visser, Manager Energietransitie Gemeente Utrecht en verantwoordelijk voor de PAW-wijk Overvecht-Noord 

Lees hier alvast een essay van Anke van Hal over de coronacrisis als kans voor verduurzaming van wijken.

Mensen Maken de Transitie – leren over de uitvoering

De uitvoering van de energietransitie is een enorme uitdaging. We hebben veel mensen nodig om die te realiseren. Er is nu al een tekort aan technici, dus alle hens aan dek om hier oplossingen voor te vinden. Uitvoerende partijen moeten leren hoe ze goed  samenwerken om steeds efficiënter te worden. En technologische innovaties zijn nodig om het uitvoerende proces te vergemakkelijken. Wat er precies nodig is? Dat gaan we leren in de proefwijken waar letterlijk de schop in de grond gaat. Leren over wat er goed gaat en aan andere wijken kunnen doorgeven. En ook wat nog lastig is. In deze sessie krijg je een blik op hoe en waarom van het leer- en innovatieprogramma ‘Mensen maken de Transitie’.  

Sprekers:

• Martha van den Hengel zet zich in voor uitvoerbaarheid van de energietransitie. Dit doet zij o.a. via het leer-en innovatieprogramma Mensen Maken de Transitie. Daarnaast is zij werkzaam als Kwartiermaker Uitvoering Regionale Energietransitie bij regionale netbeheerder Alliander. (gespreksleider)
• Serena Scholte – Themahouder Ketenproces Optimalisatie bij Leer- en Innovatieprogramma Mensen Maken de Transitie
• David Emous werkt als Manager Realisatie bij Tsavo. Verduurzamingsopgaves pakt hij programmatisch aan, voor diverse opdrachtgevers. Van inkoop tot interne besluitvorming, bewonersinformatie en het creëren van draagvlak bij huurders en kopers. 
• Niels van Surskum is commercieel directeur (adj) van de installatiebedrijven (E+W) binnen Hemubo. Hij houdt zich bezig met relatiebeheer bij woningbouwverenigingen, duurzaamheidsvraagstukken op het gebied van installatietechnieken en onderhoudt veel contacten met energiebedrijven om (bouw)processen zo effiënt mogelijk te laten verlopen. 

• Eelco de Vink is Gebiedsregisseur energietransitie bij Stedin Netbeheer. Hij helpt klanten met hun uitdagingen in de energietransitie zoals de Regionale Energiestrategie, Transitievisie Warmte, wijkaanpakken en mobiliteit. 

Een goede business case op wijkniveau, hoe doe je dat?

Het rond krijgen van de business case op wijkniveau is uitdagend en complex. Wat leren we hiervan in de praktijk? In deze sessie krijg je mee wat we inmiddels al weten over business cases en manieren om kosteneffectief een aardgasvrije wijkaanpak op te schalen. PAW presenteert de belangrijkste resultaten van onderzoeken op dit terrein met name van EIB en Rebel. De verschillende aspecten van een goede business case komen aan de orde. Wat zijn bijvoorbeeld onderscheidende factoren in termen van doelgroep, gebouwenvoorraad en gekozen alternatief voor aardgas? En hoe worden onrendabele toppen weggenomen en risico’s beheersbaar gemaakt? Deze en andere vragen komen aan bod tijdens deze sessie waar uiteraard ook ruimte is voor gesprek met de deskundigen.

Spreker: 

• Jelger Arnoldussen is senior onderzoeker bij het Economische Instituut voor de Bouw (EIB). 
• Eline Kleiwegt is adviseur verduurzaming gebouwde omgeving bij de RebelGroup. Eline werkt binnen Rebel aan projecten rondom verduurzaming van de gebouwde omgeving (specifiek warmte) en duurzame-energieproductie vanuit zowel een financieel-economische als organisatorisch perspectief. Daarnaast was ze afgelopen jaren betrokken bij de tussentijdse evaluatie van het PAW en de review van aanvragen voor de proeftuinen. 
• David Benjamin van der Woude, PAW thematrekker kosten en financiering, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (gespreksleider)  

De technieken in de 46 aardgasvrije wijken van PAW

Ben je benieuwd naar de verschillende warmte-oplossingen in de proeftuinen? Kom dan naar deze kennissessie over techniek. Je krijgt een overzicht van de warmteopties en de belangrijkste inzichten over enkele veel voorkomende of juist innovatieve technieken. We leiden je digitaal langs een paar van onze wijken en gaan in gesprek met de projectleiders over waarom een bepaalde techniek is gekozen, wat de voordelen zijn, welke lessen zij tot nu toe al geleerd hebben en wat ze nog willen leren.

Sprekers: 

• Leo Brouwer, senior programma adviseur Energie en Warmte in de Gebouwde Omgeving, RVO
• Sabine Jansen, senior beleidsmedewerker aardgasvrije wijken en energietransitie, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
• Hanneke Kal, senior beleidsmedewerker bij Directie Warmte en Ondergrond, cluster Beleidsrealisatie Duurzame Warmteprojecten. Ze houdt zich bezig met geothermie, aquathermie, LT warmte, regionale projecten en warmteprojecten in de gebouwde omgeving. 
• Johan Slobbe, senior beleidsmedewerker aardgasvrije wijken en energietransitie, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (gespreksleider)

Johan, Leo, Sabine en Hanneke zijn onderdeel van het techniekenteam van het programma aardgasvrije wijken en hebben dan ook een goed overzicht van de technieken die in de proeftuinen toegepast worden. Zij leiden u langs de oplossingen en zoomen in op een aantal technieken.

Het bewonersinitiatief centraal: de teugels strak of ruimte geven?

Er zijn steeds meer bewoners die zelf het initiatief nemen om in hun buurt aan de slag te gaan met aardgasvrij. Dat is mooi, want de energie van bewoners die graag willen is erg waardevol. Ondertussen regisseren gemeenten de wijkgerichte aanpak. Goed samenwerken is dan cruciaal. Maar hoe doe je dat eigenlijk? In deze sessie deelt de Participatiecoalitie (HIER, de Natuur en Milieufederaties, Energie Samen, Buurkracht en LSA bewoners) hun inzichten tot nu toe opgedaan over hoe je de rollen verdeelt en samen tot heldere kaders komt. Aan de hand van voorbeelden, komt de praktijk in beeld. Zo werkt Energiecoöperatie Huibertstroom in Everdingen aan een aquathermieproject waarbij de gemeente Vijfheerenlanden vooral een faciliterende rol heeft. Dit bewonersinitiatief heeft de buurtbegeleiderstraining van Buurtwarmte gevolgd en werkt met ondersteuning van de Natuur en Milieufederatie Utrecht aan een plan van aanpak en is ondertussen al druk bezig de buurt te betrekken.

Sprekers: 

• Noortje Beuvery werkt als beleidsmedewerker duurzaamheid bij de gemeente Vijfheerenlanden. Ze werkt aan de Regionale Energiestrategie van de regio U16 en aan de Transitievisie Warmte. 
• Katharina Frede (voorzitter Energiecoöperatie Huibertstroom). Huiberstroom is ontstaan uit het initiatief Energietafel Everdingen (2020). De coöperatie is gestart met zes vrijwilligers vanuit de Energietafel en bewonres, waarbij Katharina de rol van voorzitter op zich neemt. 
• Peter ten Have is penningmeester bij Energiecoöperatie Huibertstroom. 
• Kirsten Notten (initiatiefnemer Energie Samen Buurtwarmte, de Participatiecoalitie en buurtbegeleider in Zwolle) organiseert kennisontwikkeling met warmte-initiatieven en overheden die praktisch toepasbaar is. Zo ontwikkelt ze bruikbare concepten voor een betere positie van bewonerscollectieven en inclusieve bewonersbetrokkenheid.
• Jan Zuilhof (kennismanager bij Klimaatstichting HIER, de Participatiecoalitie) zorgt dat opgedane kennis over de rol van bewoners in de warmtetransitie op de juiste plek terecht komt. Bijvoorbeeld om bewonersinitiatieven en hun gemeente dichter bij elkaar te brengen, maar ook om voor aansluiting te zorgen tussen voorlopers en een bredere doelgroep. Jan is de gespreksleider van deze sessie.