Door het maken van een wijkanalyse heb je een beter beeld gekregen van de wijk. Dat helpt bij het leggen van de juiste verbindingen, waardoor betrokkenheid en draagvlak van bewoners voor het aardgasvrij maken van de wijk wordt vergroot. Door te verbinden zorg je niet alleen voor een succesvollere aanpak aardgasvrije wijken, maar draag je ook bij aan andere belangrijke (gemeentelijke) opgaven. In deze inspiratiesheet lees je hoe je slim verbindt met de opgaven die er al liggen op het gebied van gezondheid.
Gezondheid als belangrijke opgave in de wijk
Tijdens de wijkanalyse heb je geconcludeerd dat het verbeteren van de gezondheid een belangrijke opgave is in de wijk die je aardgasvrij wilt maken. Afhankelijk van de kenmerken van de wijk, de mensen die er wonen en hun achtergrond zijn er uiteenlopende kansen voor verbinding.
Verken samen win-win situaties
Maak eens kennis met collega’s van afdelingen die bezig zijn met het verbeteren van gezondheid in de wijk, denk aan milieu, welzijn en sociale zaken. Vul die verkenning aan met gesprekken met andere relevante partijen in de wijk zoals zorg- en welzijnsorganisaties en energieadviseurs. Je zult zien dat je al snel tot verrassende win-win situaties komt. Zo is een ‘gezonde woning’ met een gezond binnenklimaat een belangrijke voorwaarde voor algehele gezondheid. Kan de gemeente misschien inzichtelijk maken hoe bewoners gelijktijdig met de werkzaamheden voor de warmtetransitie ook andere duurzaamheidsmaatregelen kunnen nemen?
Kansen door en tips voor verbinding
Het aardgasvrij maken van een woning is vaak een ingrijpende opgave. Door bewoners goed mee te nemen in het gehele proces, voorkom je onduidelijkheden, stress en mogelijk negatieve gevolgen voor de gezondheid.
Hieronder staan een vijftal voorbeelden van maatregelen voor een gezond binnenklimaat, die (aanvullend) door bewoners getroffen kunnen worden. Benoem deze thema’s tijdens informatiebijeenkomsten, informatieflyers en huisbezoeken. Zo maak je het voor mensen tastbaar en ontstaat er intrinsieke motivatie voor een ‘gezonde woning’.
- Elektrisch koken: Geisers, gasovens en gaskookplaten zullen verdwijnen. Bewoners moeten hier een alternatief voor vinden. Benadruk echter dat door het verdwijnen ook het risico verdwijnt op koolmonoxide vergiftiging en dat er minder fijnstof in de woning aanwezig zal zijn. Daarnaast is het veilig voor bewoners die vergeetachtig zijn of worden.
- Ventilatie: Benadruk het belang van goede ventilatie en wijs op het ontstaan van vocht- en schimmelproblemen als dit niet goed gebeurt.
- Zonwering/hittestress: Met goede zonwering of rolluiken kun je voorkomen dat woningen teveel opwarmen. Ook de woningindeling speelt een belangrijke rol. Zo draagt een slaapkamer aan de schaduwzijde bij aan een goede nachtrust.
- Geluid: Denk aan dubbelglas en gevelisolatie om buitengeluid te weren. Daarnaast kan het verplaatsen van de slaapkamer naar een geluidsarme zijde, zorgen voor minder geluidsoverlast van buren.
- Levensloopbestendig maken van de woning: Denk aan drempels verwijderen, een gladde douchevloer vervangen door een stroeve vloer en in plaats van een douchebak een inloopdouche installeren.
Uiteraard biedt de aanpak naar aardgasvrije wijken ook kansen voor verbinding met het buitenklimaat. Zie hiervoor de inspiratiesheet ‘Leefomgeving’.
Voordelen van slim verbinden voor jou, de wijk en de gemeente
Bij het verbinden van opgaven ligt complexiteit op de loer. Maak daarom goede procesafspraken en een duidelijke rol- en taakverdeling met collega’s en samenwerkingspartners bij andere organisaties die in de wijk actief zijn. De voordelen van een integrale aanpak zijn vele malen groter dan de nadelen. Door te verbinden is de kans op het realiseren van een aardgasvrije wijk groter, wordt de wijk sterker op meerdere fronten en levert het de gemeente kostenbesparingen, efficiëntie, betrokkenheid en draagvlak op. Grijp deze kans daarom aan. Samen kom je verder!
Praktijkvoorbeeld gemeente Opsterland
In Groningen leiden de aardbevingen tot schade aan huizen, maar ook tot persoonlijke angst en zorgen. Daarom ziet de gemeente Opsterland het aardgasvrij maken ook als een belangrijk bestuurlijk proces naar vernieuwing. In Wijnjewoude, een dorp van 2000 bewoners, is men aan de slag gegaan vanuit een tweetal uitgangspunten:
- Modern bestuur;
- Energietransitie (‘Iedereen moet mee kunnen doen’).
Vanuit uitgangspunt 1 hebben bestuurders en ambtenaren nog meer geleerd om te vertrouwen op de eigen inzet van de bewoners en zo ook eigenaarschap te creëren. Vanuit uitgangspunt 2 is vooral ingestoken op het gebruik van ‘Groen gas’.
Persoonlijke angst en zorgen zijn een veelgehoord gevolg van de gaswinning in Groningen. Bewonersbetrokkenheid bij de warmtetransitie is daardoor essentieel. Dus gingen we ook op zoek naar een nieuw, modern bestuur. Dat betekent voor bestuurders en ambtenaren vaak op je handen zitten in plaats van handen uit je mouwen steken.
Timo Veen, projectleider gemeente Opsterland.
Lees meer over de aanpak van gemeente Opsterland in het uitgelicht-artikel op de website van PAW.
